Każdy rodzic wie, że sport uczy wytrwałości i ciężkiej pracy. Sport wspaniale wpływa również na rozwój intelektualny dziecka. Treningi, wyjazdy na obozy pozwalają dziecku poznawać nowych ludzi, zdobywać przyjaźnie i rozwijać samodzielność. Sport uczy właściwego zachowania się i pracy w grupie.
Żeby jednak powyższe elementy zadziałały, ważne jest to, aby dziecko nie było przez rodziców zmuszane do uprawiania sportu. Musimy mieć świadomość, że nasze niespełnione ambicje lub marzenia nie mogą być przyczyną popychania dziecka w kierunku sportu, ponieważ nie każde dziecko ma ku temu predyspozycje a najlepsze wyniki osiągają tylko wybitne i wytrwałe jednostki.
Jeśli nasze dziecko ma ambicje sportowe i wybrało już dyscyplinę sportu ważne jest zapewnienie mu emocjonalnego wsparcia. Należy czasem pójść z dzieckiem na trening, brać udział w zawodach, znać zasady dyscypliny uprawianej przez nasza pociechę, interesować się na bieżąco jego postępami i rozmawiać z nim na ten temat. Rodzic małego sportowca musi mieć zdrowe i realistyczne oczekiwania w stosunku do swojego dziecka. Powinien też umieć wspierać dziecko, gdy ponosi porażki i chwalić, gdy odnosi sukcesy. Oprócz sportu młody człowiek ma też swoje obowiązki oraz przyjemności. Należy w sposób mądry planować i równoważyć dziecku czas potrzebny na treningi, naukę, kontakty z rówieśnikami i odpoczynek.
Magda Dąbkowska, mama Maćka, zawodnika Klubu Narciarskiego SPORTEUM Racing Team
JAKIM POKUSOM ULEGAJĄ MALI SPORTOWCY – JAK ICH PRZED NIMI CHRONIĆ?
Z naszego doświadczenia wynika, że mamy kilka pokus. Jedną z nich jest myśl: „Jestem najlepszy” – czyli brak samokrytyki, a co tym idzie uprawianie sportu w sposób niekoniecznie zgodny z planem treningowym i zaleceniami trenera. Często zdarza się to dzieciom już po pierwszych sukcesach. Dopiero poważna porażka powoduje reakcje. Dlatego bardzo ważna jest współpraca trenersko- rodzicielska, aby rozładować stres dziecka i ustawić je na „odpowiednich torach”.
Kolejną pułapką może być przekonanie, że ” kolega jest lepszy, bo ma lepsze buty, cieńsze spodnie, bardziej kolorową koszulkę”. To do rodziców należy uświadomienie dziecku, że to nie sprzęt jest najważniejszy, sprzęt tylko pomaga osiągnąć wynik.
Aby te wyniki były satysfakcjonujące musimy pomóc zrozumieć małym sportowcom jak ważna jest odpowiednia dieta – prawidłowo zbilansowane posiłki dostarczające nie tylko energii, ale również odpowiedniej ilości witamin i minerałów bilansujacych braki powysiłkowe.
Na szczęście u dzieci rzadko mamy do czynienia z dopingującymi substancjami chemicznymi, co nie zwalnia nas, rodziców o opowiadaniu naszym pociechom o ich szkodliwości.
Magda Dąbkowska, mama Maćka, zawodnika Klubu Narciarskiego SPORTEUM Racing Team
Jak przygotować dziecko do sportowej rywalizacji: wychowywać zwycięzcę czy uczyć je przygrywać?
Rywalizacja oraz chęć wygrania w młodym wieku jest pożądana przez początkujących zawodników w każdej dyscyplinie sportu. Niestety, osiąganie najlepszych wyników we wszystkich zawodach na poziomie zawodniczym nie zawsze jest możliwe. Dlatego tak ważne jest indywidualne podejście w treningu zawodniczym, z czym wiąże się praca trenera i rodziców. Każde dziecko inaczej przeżywa chwile przed startem w zawodach. I tu należy pomóc. Niektórzy zawodnicy bywają tak bardzo podenerwowani, że stres uniemożliwia im wykorzystania swego potencjału i umiejętności zdobytych podczas treningów. A to bardzo ważne, by stres przekuć na koncentrację i sukces. Jest też grupa młodych zawodników, którzy do zawodów podchodzą ze spokojem i chcą mieć tę chwilę szybko za sobą, nie zawsze wierząc w zwycięstwo. Z naszego doświadczenia wynika, że sztuką jest zrównoważyć te dwa podejścia zawodnicze, połączyć je z systematycznym udziałem w zawodach i wyciągnąć to co najlepsze – czyli pozytywny stres, koncentracja i wykorzystanie potencjału. Przy tak zrównoważonym podejściu do zawodów i rywalizacji, można oczekiwać sukcesów.
Przegrywanie jest nieodłącznym elementem rywalizacji. Porażka zdarza się często, bez względu na poziom zaawansowania, nawet najlepszym. Trzeba pomóc dziecku uodpornić się na stres przegranej, wyjaśnić, motywować do dalszej pracy, pomóc uwierzyć w siebie. Gdy dziecko poczuje swą wartość, bez względu na porażki, i będzie dalej kontynuować treningi z determinacją, w pewnym momencie osiągnie swój cel. Jaka w tym wszystkim rola trenera i rodzica? – wychowywać zawodnika, przygotować do sukcesów i porażek, nauczyć wyznaczać cele i wykorzystywać doświadczenia. Ważne, by nie zapomnieć, że szykujemy młodego człowieka nie tylko do zawodów sportowych, ale przede wszystkim do życia. Dlatego przekazujemy wartości zdrowej rywalizacji oraz zasady fair play.
Bartek Słowiński, Trener narciarstwa w klubie SPORTEUM.
Jakie są najczęstsze błędy dotyczące wychowania zawodowego narciarza popełniane przez rodziców?
Każdy rodzic pragnie, by jego dziecko osiągnęło sukces, w czymkolwiek ten sukces ma się objawić. Jest to jak najbardziej naturalne i właściwe oczekiwanie i pragnienie rodzicielskie. Niebezpieczne jednak staje się wtedy, gdy swą postawą rodzice wymuszają same sukcesy, wywierają na dziecku zbyt dużą presje, gdy poprzeczka ustawiona jest zbyt wysoko, jak na możliwości dziecka w danej dyscyplinie. Takie podejście może uśpić zapał, może zniechęcić i odebrać radość uprawiania danej dyscypliny i współzawodnictwa, które jest esencją sportu. Zatem doradzamy, by delikatnie wspierać dziecko w jego ambicjach sportowych i nie wywierać presji. Raczej towarzyszyć niż zmuszać, czy usilnie zachęcać i namawiać. Inną niekorzystną postawą rodziców jest odwrotne nastawienie, czyli obojętność względem porażek czy sukcesów dziecka. Myślę tu o nie okazywaniu wsparcia, braku dostarczania motywujących zachęt (ale nie zmuszających ani wymuszających). Przemyślany sposób motywowania (najlepiej opracowany wspólnie z trenerem), dodawanie otuchy i wspieranie w trudnych chwilach zniechęcenia lub porażki pełnią bardzo ważną funkcję w wychowaniu zawodnika. Zachęcamy rodziców zawodników do stosowania pozytywnych bodźców zamiast negatywnych. Najlepsze wyniki w wychowaniu i treningach osiągniemy poprzez nagradzanie pozytywnych zachowań i wspieranie w trudnych momentach a nie poprzez karanie negatywnych zachowań lub porażek.
Ewa Stępniak, Psycholog, Team Lider Klubu Narciarskiego i sekcji zawodniczej SPORTEUM Racing Team